Ένας πλανήτης πνίγεται στα πλαστικά. (τα οποία από τις θάλασσες, μάλλον καταλήγουν στο πιάτο μας)

Τα μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού που πετάμε κάθε χρόνο σχηματίζουν ένα νέο στρώμα στην επιφάνεια ολόκληρου του πλανήτη. Σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έκθεση, τουλάχιστον το 88% της επιφάνειας των ανοικτών ωκεανών είναι μολυσμένο από πλαστικά απορρίμματα. Τα ευρήματα εγείρουν μεγάλες ανησυχίες για την ασφάλεια της θαλάσσιας ζωής και για το μέλλον της τροφικής αλυσίδας γενικότερα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι, περισσότερα από 20 χρόνια πριν, χιλιάδες πλαστικά παπάκια - μέρος της κινεζικής αποστολής παιχνιδιών για το μπάνιο, που προορίζονταν για τις ΗΠΑ - έπεσαν στη θάλασσα εξαιτίας μιας θύελλας, και συνεχίζουν να ξεβράζονται στις ακτές του κόσμου μέχρι σήμερα. Οι ωκεανογράφοι ακολούθησαν και ερεύνησαν τα μικρά αυτά παιχνίδια με σκοπό να μάθουν περισσότερα σχετικά με τα ωκεάνια ρεύματα.

Το πλαστικό έχει γίνει μέρος της παγκόσμιας γεωλογίας. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο και του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Έρευνας Algalita στην Καλιφόρνια δήλωσαν ότι έχουν ανακαλύψει ένα εντελώς νέο είδος πετρώματος, που σχηματίζεται από απόβλητα πλαστικά που μαλακώνουν και συνδυάζονται με ηφαιστειακά πετρώματα, κοχύλια, άμμο και κοράλλια.

«Πλαστικά απορρίμματα στον ανοιχτό ωκεανό»

Αν και η συχνότερη πηγή πλαστικών στις θάλασσες είναι οι φωτιές των κατασκηνωτών που καίνε μεγάλη ποικιλία πλαστικών, πολλά ακόμα αντικείμενα επιβαρύνουν τα νερά και δημιουργούν απόβλητα: δίχτυα, σωληνώσεις, καπάκια και ελαστικά. Το πλαστικό ενσωματώνεται στις πέτρες και στους βράχους, κυρίως με τη μορφή «χαρτοπόλεμου»: μικροσκοπικά σωματίδια σχηματίζονται καθώς τα αντικείμενα αυτά αρχίζουν να αποσυντίθενται. Το αποτέλεσμα είναι ανάλογο με ιζηματογενή πετρώματα, όπως ο ασβεστόλιθος, και όπως σημειώνει η Πατρίσια Κορκόραν του Πανεπιστήμιου Γουέστερν, «τα πλαστικά είναι σα σπόροι των ιζημάτων επειδή κινούνται σε μια παραλία με τον ίδιο τρόπο, κατευθυνόμενα από τον άνεμο και το νερό».

Παράλληλα, όπως αναφέρει και μια σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου Κάντιθ, με τίτλο «Πλαστικά απορρίμματα στον ανοιχτό ωκεανό», που παρουσιάζεται στο RT, αυτά τα μικρά κομμάτια πλαστικού, που είναι γνωστά ως «microplastics», μπορούν να συντηρηθούν εκατοντάδες χρόνια, ενώ ανιχνεύθηκαν σε 88% της επιφάνειας του ωκεανού.

Μεγάλο μέρος αυτών των πλαστικών δεν είναι ακόμη ορατό. Σύμφωνα με την Κορκόραν, υπάρχουν πιθανώς περισσότερα «microplastics» εκεί έξω σε σχέση με τα μεγαλύτερα σωματίδια, απλά δεν μπορούμε να τα δούμε. Έτσι, τα πλαστικά παραμένουν στους ωκεανούς και σταματούν να υπάρχουν μόνο όταν κάποιος ζωντανός οργανισμός τα καταπιεί.

Παρόλο που παλιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι το ποσοστό πλαστικών στους ωκεανούς ήταν 5.8000 τόνοι και το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν πάνω από 13.000 τεμάχια πλαστικών απορριμμάτων σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο των ωκεανών, αυτά τα ποσοστά αυξάνονται συνεχώς.
Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της μελέτης του Πανεπιστημίου Κάντιθ, το συνολικό ποσό των πλαστικών στην επιφάνεια ανοιχτού ωκεανού εκτιμάται μεταξύ 7.000 και 35.000 τόνων. Το αποτέλεσμα αυτό βασίζεται σε 3.070 συνολικά δείγματα των ωκεανών σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, αναφέρεται ότι το υψηλότερο ποσό των πλαστικών βρέθηκε στο Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, 12,4 χιλιάδες τόνοι,το οποίο είναι σχεδόν διπλάσιο από το Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό (6,7 χιλιάδες τόνους). Ο πιο καθαρός ωκεανός θεωρείται ο Ινδικός, με 5,1 χιλιάδες τόνους. Επιπλέον, εντοπίστηκαν περισσότερα από 30.000 τεμάχια πλαστικού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Η έκθεση αποκάλυψε, επίσης, μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικού δυτικά των ΗΠΑ (στον Ειρηνικό Ωκεανό), μεταξύ των ΗΠΑ και της Αφρικής (τον Ατλαντικό Ωκεανό), δυτικά της νότιας Νότιας Αμερικής (στον Ειρηνικό Ωκεανό) και ανατολικά και δυτικά της νότιας Αφρικής (τον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό).

Το πρόβλημα με τα πλαστικά δεν αφορά μόνο το υδάτινο περιβάλλον. Σύμφωνα με την έρευνα «Πλαστικά απορρίμματα στον ανοιχτό ωκεανό», που αποτελεί την πρώτη συλλογική εκτίμηση για τα «πλωτά σκουπίδια», τα ωκεάνια ρεύματα μεταφέρουν τα πλαστικά αντικείμενα, τα οποία χωρίζονται σε ολοένα και μικρότερα τεμάχια λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας και έχουν επίδραση στη συμπεριφορά των θαλάσσιων οργανισμών και κατ'επέκταση στη γενικότερη ροή της τροφικής αλυσίδας.

Αν και οι επιπτώσεις στα ψάρια και πουλιά δεν έχουν ερευνηθεί ακόμα πλήρως, οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η σύσταση των ωκεανών έχει αρχίσει να μεταβάλλεται αρκετά έντονα.

Ιδέες για λύση: Αισιοδοξία ή ουτοπία;

Σύμφωνα με το Newstatesman, παρόλο που η παραπάνω έρευνα δεν έχει γίνει ευρέως γνωστή ακόμα, πολύς κόσμος που είναι ήδη ευαισθητοποιημένος σχετικά με τα απόβλητα στους ωκεανούς, ψάχνει ιδέες για τον καθαρισμό τους. Μια από τις τελευταίες αξιοσημείωτες προσπάθειες είναι αυτή του 19χρονου Ολλανδού, Μπόγιαν, ο οποίος έφτιαξε μια συσκευή για τον πυθμένα της θάλασσας, η οποία εκμεταλλεύεται τα φυσικά ρεύματα για να φέρει στην επιφάνεια τα απόβλητα, επιτρέποντας παράλληλα στους ζωντανούς οργανισμούς να γλιστρήσουν πίσω στο νερό μέσω συγκεκριμένου μηχανισμού. Αν και η ιδέα χαιρετίστηκε με αισιοδοξία, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι, οι ωκεανοί είναι πραγματικά πολλοί μεγάλοι και ότι τέτοιου είδους λύσεις δίνουν ψεύτικες ελπίδες και δε λύνουν ουσιαστικά το πρόβλημα.

Παρόλο που το πρόβλημα με τα πλαστικά είναι αρκετά διαδεδομένο, λίγοι φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθός του. Σχολιάζοντας τα πρόσφατα ευρήματα, ο πρόεδρος του Ocean Research Project, Ματ Ρουτερφορντ, τόνισε ότι το ζήτημα είναι πολύ πιο σοβαρό από ό,τι πιστεύει ο κόσμος ή παρουσιάζουν τα ΜΜΕ. Αναφέρθηκε, μάλιστα, και στην ιστορία ενός νησιού από σκουπίδια, σημειώνοντας ότι αν συνέβαιναν έτσι τα πράγματα, το θέμα δε θα ήταν τόσο δύσκολο να επιλυθεί. Αν τα σκουπίδια ήταν όλα σε ένα μέρος θα μπορούσαμε απλά να πάμε εκεί και να καθαρίσουμε. Αντίθετα, η πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη καθώς ο ωκεανός είναι γεμάτος σκουπίδια από πλαστικό και «microplastics», που είναι πολύ δύσκολο να συλλεχθούν.

Το πλαστικό στους ωκεανούς αποτελεί σημαντικό δείκτη της επίδρασης του ανθρώπου στον πλανήτη. Είναι μία από τις πιο ισχυρές παρεμβάσεις και μπορεί μια μέρα να είναι πιο ορατή στους μελλοντικούς αρχαιολόγους. Όπως δήλωσε στο Newstatesman, η Κέλυ Τζάζβακ, επίκουρη καθηγήτρια των εικαστικών τεχνών στο Πανεπιστήμιο Γουέστερν, «οι άνθρωποι βάζουν το αποτύπωμά τους στη γη με έναν τρόπο που δεν μπορεί να αλλάξει. Είναι αμετάκλητος. Είναι μόνιμος»


Της Μικαέλας Κόλλια για το tvxs.gr

Τα πλαστικά από τις θάλασσες καταλήγουν στο πιάτο μας;

Μία τεράστια ποσότητα πλαστικών σκουπιδιών ρυπαίνει όλους τους ωκεανούς της Γης, παρ’ όλα αυτά στη συντριπτική πλειονότητά τους, που φθάνει το 99%, όλα αυτά τα πλαστικά για κάποιο μυστήριο λόγο είναι εξαφανισμένα. Ενώ θα περίμενε κανείς να υπάρχουν εκατομμύρια τόνοι πλαστικών (με δεδομένο ότι οι άνθρωποι παράγουν σχεδόν 300 εκατ. τόνους κάθε χρόνο), μια νέα ισπανική ερευνητική αποστολή, που γύρισε στα μήκη και τα πλάτη των θαλασσών του πλανήτη, εκτίμησε ότι δεν υπάρχουν πάνω από 40.000 τόνοι στους ωκεανούς.

Οι επιστήμονες αδυνατούν να εξηγήσουν το μυστήριο, αλλά κάνουν την ανησυχητική υπόθεση ότι όλα αυτά τα πλαστικά διασπώνται σε μικροσκοπικά κομματάκια, που τα τρώνε τα ψάρια και έτσι εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα – και τελικά στο στομάχι μας. Μία εναλλακτική εξήγηση είναι ότι τα πλαστικά παρασύρονται από τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα και καταλήγουν στους βυθούς των ωκεανών.

Οι ερευνητές της αποστολής Μαλασπίνα του Ισπανικού Εθνικού Συμβουλίου Ερευνών, με επικεφαλής τον οικολόγο Άνδρες Κοθάρ της Σχολής Επιστημών της Θάλασας του Πανεπιστημίου του Κάντιθ και τον ωκεανογράφο Κάρλος Ντουάρτε, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με το “Science”, γύρισαν με τέσσερα ερευνητικά πλοία όλο τον κόσμο συλλέγοντας και αναλύοντας σχεδόν 200.000 δείγματα νερού από βάθη έως 6.000 μέτρων, μεταξύ άλλων μελετώντας την κατά τόπους συγκέντρωση πλαστικών. Επίσης, έλαβαν υπόψη τους ανάλογα στοιχεία από άλλες ερευνητικές αποστολές που είχαν προηγηθεί.

Αυτό που βρήκαν, είναι μάλλον παράξενο. Μετά την εμφάνιση των πλαστικών στη δεκαετία του ’50, θα έπρεπε να υπάρχουν πια πολλά εκατομμύρια τόνοι πλαστικών σκουπιδιών στους ωκεανούς – που όμως δεν υπάρχουν. Επειδή κάθε μεγάλο κομμάτι πλαστικού μπορεί σιγά- σιγά να διασπαστεί από τα κύματα και την ηλιακή ακτινοβολία σε ολοένα μικρότερα κομμάτια (μικρο- πλαστικά), που διαρκούν επί εκατοντάδες χρόνια, οι ερευνητές περίμεναν να βρουν στα δείγματα του νερού πολυάριθμα τέτοια πλαστικά ίχνη διαμέτρου μικρότερης των πέντε χιλιοστών – αλλά περιέργως δεν τα βρήκαν.

Οπότε τίθεται το ερώτημα πού πάνε όλα αυτά τα πλαστικά που πετιούνται στις θάλασσες. Μια πιθανότητα είναι να διασπώνται σε τόσο μικρά κομματάκια που να μην είναι πλέον ανιχνεύσιμα και των οποίων η περιβαλλοντική επίπτωση είναι άγνωστη. Μία άλλη πιθανότητα είναι να μεταφέρονται σε χαμηλότερα βάθη και να επικάθηνται τελικά στους βυθούς, οπότε πάλι δεν μπορούν να εντοπιστούν. Το γεγονός αυτό επίσης έχει απροσδιόριστη περιβαλλοντική επίπτωση, ενώ είναι πιθανό ότι τα μικρόβια των βυθών τρώνε αυτά τα «ουρανόκατέβατα» πλαστικά.

Εκ πρώτης όψεως, όσο λιγότερα πλαστικά μένουν στα επιφανειακά στρώματα των θαλασσών, τόσο το καλύτερο για τους θαλάσσιους οργανισμούς, που έτσι δεν έρχονται σε επαφή μαζί τους. Όμως, δεν αποκλείεται ένα πιο ανησυχητικό σενάριο: τα μικρά ψάρια να τρώνε ένα τουλάχιστον μέρος από τα μικρο- πλαστικά, προτού αυτά φθάσουν στο βυθό. Επειδή τα μεγαλύτερα ψάρια, όπως ο τόνος και ο ξιφίας (που καταλήγουν στα πιάτα μας), τρώνε αυτά τα μικρότερα ψάρια, υπάρχει πιθανότητα οι τοξίνες από τα πλαστικά να μολύνουν τους θαλάσσιους οργανισμούς και τελικά εμάς που τους τρώμε. Οι επιστήμονες, όπως παραδέχονται, αγνοούν προς το παρόν πόσα πλαστικά τρώνε τα ψάρια και ποιές είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Η αποστολή Μαλασπίνα, που άρχισε το 2010, ανακάλυψε ότι πέντε είναι οι κυριότερες περιοχές μεγάλων συγκεντρώσεων πλαστικών σκουπιδιών: στον Βόρειο Ειρηνικό, στον Βόρειο Ατλαντικό, στον Νότιο Ειρηνικό, στον Νότιο Ατλαντικό και στον Ινδικό Ωκεανό. Τα συχνότερα είδη πλαστικών στους ωκεανούς είναι το πολυαιθυλένιο και το πολυπροπυλένιο, πολυμερή χημικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών προϊόντων καθημερινής χρήσης (σακούλες, συσκευασίες τροφών και ποτών, σκεύη κουζίνας, παιγνίδια κ.ά.).


ecoleft.gr

Πηγή: Ένας πλανήτης πνίγεται στα πλαστικά. (τα οποία από τις θάλασσες, μάλλον καταλήγουν στο πιάτο μας) - RAMNOUSIA