Η «ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ» ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ 2011

Ελλάδα:  Γερνάμε αλλά δεν... γεννάμε

Του Βασίλη Σ. Κανέλλη
Χώρα γερόντων, με υψηλή μέση ηλικία πληθυσμού, μεμ τάση προς τον έγγαμο βίο αλλά με χαμηλό ποσοστό γονιμότητας και με υπεροχή του «ασθενούς» φύλλου, αναδεικνύεται με το πέρασμα των χρόνων η Ελλάδα.
Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Ελληνική Στατιστική Αρχή, τα οποία βασίζονται στην απογραφή του 2011, είναι άκρως εντυπωσιακά. Σκιαγραφούν την εικόνα του ελληνικού πληθυσμού, τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει στο μέλλον, ενώ τα συμπεράσματα αυτά μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού για την επίσημη πολιτεία.

Τόσο σχετικά με τη διαρκώς αυξανόμενο γήρανση του πληθυσμού, όσο και με το γεγονός ότι η βαθιά οικονομική κρίση των τελευταίων ετών οδηγεί τις οικογένειες σε «εκπτώσεις» σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μεγάλων οικογενειών.

Παράλληλα, μπορούν να χρησιμεύσουν και σε ό,τι αφορά τις πολιτικές απέναντι στο μεταναστευτικό πρόβλημα, καθώς ενώ οι νόμιμα διαμένοντες αλλοδαποί υπολογίζονται σε περίπου 1 εκατομμύριο, άγνωστος είναι ο αριθμός των παράνομα διαμενόντων.
«Γέροι» πάνω από 2 εκατ.
Με τον νόμιμο πληθυσμό της χώρας να φτάνει τα 10.815197 άτομα και τον νόμιμο πληθυσμό (δημότες) να είναι 9.903.268 πολίτες, ιδιαίτερη σημασία έχουν τα επιμέρους χαρακτηριστικά στοιχεία. Για παράδειγμα, ποιος γνωρίζει ότι ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών έχει ξεπεράσει τα 2 εκατ., γεγονός που αποτελεί «βόμβα» για τα ασφαλιστικά ταμεία;

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι υπάρχουν 1,6 εκατ. Ελληνες, δηλαδή πάνω από το 15%, που είναι πάνω από 70 ετών. Ή ποιος ξέρει ότι εν έτει 2013 στην Ελλάδα υπάρχουν 250 παιδιά έως 14 ετών τα οποία είναιμ παντρεμένα και δύο από αυτά και διαζευγμένα;
Ακρως ενδιαφέρον και το γεγονός ότι η Ηπειρος είναι η πιο γερασμένη περιφέρεια της χώρας, ενώ στα νησιά φαίνεται να επικρατούν οι νέοι.
Αναλυτικά τα πιο σημαντικά ευρήματα που ανέδειξε η απογραφή είναι τα εξής:

• Την ημέρα της απογραφής οι μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδος ήταν 10.815.197 άτομα, από τα οποία 5.302.703 άρρενες (ποσοστό 49%) και 5.512.494 θήλεις (ποσοστό 51%). Οι γυναίκες δηλαδή υπερτερούν κατά περίπου 200 χιλιάδες. Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι στη Θεσσαλονίκη οι γυναίκες κυριαρχούν καθώς αντιστοιχούν σε 54,3% του συνολικού πληθυσμού, ενώ άνδρες είναι μόνον το 45,7% (αντιστοιχούν δηλαδή 12 γυναίκες ανά 10 άντρες).
• Ο μόνος μεγάλος δήμος όπου οι γυναίκες αποτελούν μειοψηφία είναι η Ρόδος: 49% είναι οι γυναίκες, 51% οι άνδρες. Σε επίπεδο Περιφέρειας, το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών παρουσιάζει η Αττική (51,8%). Οι άνδρες υπερτερούν στη Στερεά Ελλάδα, κυρίως σε ορεινές περιοχές και μικρά χωριά. Το 50,7% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας είναι γένους αρσενικού.
• Η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Η μέση ηλικία των κατοίκων της χώρας ήταν 41,9 έτη, όταν σε άλλες χώρες είναι κάτω από 35 έτη. Η μεγαλύτερη μέση ηλικία, 44,2 έτη, εμφανίζεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, ενώ η μικρότερη μέση ηλικία 39,8 έτη εμφανίζεται στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Πολύ χαμηλά, 40 έτη, είναι η μέση ηλικία στην Κρήτη, ενώ «γερασμένη» μπορεί να χαρακτηριστεί και η Πελοπόννησος με 44 έτη.
• Σε τοπικό επίπεδο, οι περισσότεροι γέροντες σε σχέση με τους νέους βρίσκονται στην Ευρυτανία με μέση ηλικία τα 49 έτη, ενώ στη Μύκονο καταγράφεται η μικρότερη μέση ηλικία, τα 37 έτη.
• Οι δήμοι Τζουμέρκων στην Αρτα (57,9 έτη), Κιμώλου (55,7 έτη) και Γορτυνίας στην Αρκαδία (54,8 έτη) είναι οι τρεις πιο... γερασμένοι δήμοι.
• Ο δήμος Φυλής κάνει την έκπληξη καθώς έχει τη μικρότερη μέση ηλικία (35,3 έτη) και προφανώς αυτό συμβαίνει λόγω της διαμονής μεγάλου αριθμού Ρομά στην περιοχή. Ομοίως και ο δήμος Ασπροπύργου που ακολουθεί στη λίστα με 35,9 έτη καθώς και ο δήμος Κορδελιού - Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη με 35,9 έτη.
• Στη χώρα υπήρχαν κατά την απογραφή 1.569.089 παιδιά ηλικίας έως 14 ετών κι επιπλέον 553.225 παιδιά από 15 ως 19 ετών, συνολικά δηλαδή λίγο πάνω από 2 εκατ. Στην άλλη πλευρά υπήρχαν 1.133.921 πολίτες ηλικίας 60-69 ετών και 1.017.163 πολίτες ηλικίας 70-79 ετών. Επιπλέον υπήρχαν και 583.278 υπερήλικες, δηλαδή πάνω από 80 ετών. Δηλαδή 2,7 εκατ. Ελληνες, πάνω από 20% του πληθυσμού ήταν ηλικιωμένοι.
• Να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία από το 1991, ο δείκτης γήρανσης έχει αυξηθεί σημαντικά. Οπου δείκτης γήρανσης η αναλογία του γεροντικού πληθυσμού (άνω των 65 ετών) προς τον ηλικιακά νεότερο πληθυσμό (0-14 ετών). Πριν από 20 χρόνια ήταν στο 73,7 για να φτάσει το 2011 στο 135,4, σημάδι ότι οι ηλικιωμένοι αυξάνονται και οι νέοι μειώνονται καθώς δεν γίνονται γεννήσεις.
  Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δείκτης γονιμότητας το 1975 ήταν 2,33 παιδιά και το 2011 έχει πέσει στο 1,4.
• Αναφορικά με την προσδοκώμενη ζωή κατά τη γέννηση προκύπτει ότι το 1985 ήταν τα 73,5 έτη για τους άνδρες και τα 78,4 έτη για τις γυναίκες. Το 2011 ήταν 78,3 και 83,1 έτη αντίστοιχα.

911.929 νόμιμοι

«Αγγίζουν» το 1 εκατ. οι αλλοδαποί Σημαντικά είναι τα στοιχεία για τη σύνθεση του πληθυσμού κατά υπηκοότητα καθώς προκύπτει ότι 9.903.268 άτομα έχουν ελληνική υπηκοότητα, 199.101 άτομα έχουν υπηκοότητα άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 708.003 άτομα έχουν υπηκοότητα λοιπών χωρών και 4.825 άτομα είναι χωρίς υπηκοότητα ή έχουν αδιευκρίνιστη υπηκοότητα.
Το σύνολο των αλλοδαπών που διέμεναν μόνιμα στην Ελλάδα κατά την απογραφή, όπως και των ατόμων χωρίς ή με αδιευκρίνιστη υπηκοότητα, ανήλθε σε 911.929 άτομα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό 52,7% των αλλοδαπών που διαμένουν στην Ελλάδα έχουν αλβανική υπηκοότητα, το 8,3% βουλγαρική, το 5,1% ρουμάνικη και ακολουθεί με 3,7% η πακιστανική και 3% η γεωργιανή. Οι Αλβανοί στην Ελλάδα ανέρχονται σε 480.824 και οι Ρουμάνοι σε 46.523. Από τη Δυτική Ευρώπη, οι περισσότεροι νόμιμα διαμένοντες στην Ελλάδα προέρχονται από τη Βρετανία (15.386) και τη Γερμανία (10.778). Πολυπληθείς ξένοι στην Ελλάδα είναι οι Βούλγαροι (75.915 μόνιμοι κάτοικοι), οι Πακιστανοί (34,177), οι Πολωνοί (14,145), οι Ουκρανοί (17.006), οι Ρώσοι (13.807), οι Μπαγκλαντεσιανοί (11.076).
Η συντριπτική πλειονότητα των αλλοδαπών μένει σε αστικές περιοχές. «Πρωταθλητές» οι Φιλιππινέζοι με ποσοστό 98,1%, οι Κύπριοι με 96,4%, οι Γεωργιανοί (91%) και οι Πολωνοί (89,7%). Τις αγροτικές περιοχές επιλέγουν περισσότερο οι... Βρετανοί (50,5%), οι Γερμανοί (43,6%) και οι Βούλγαροι (32,3%).
2,2 εκατομμύρια νοικοκυριά είναι μονομελή ή διμελή!
Ενδιαφέροντα είναι τα συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά των οικογενειών στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι πολίτες είναι παντρεμένοι, ωστόσο, μεγάλη πλειοψηφία των νοικοκυριών είναι μονομελής ή διμελής:

• Το 50,3% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή 5.364.211, είναι κατά νόμο έγγαμοι (έγγαμοι, σύμφωνο συμβίωσης, σε διάσταση). Το 39,% ήτοι 4.227.033 είναι άγαμοι, με τους άρρενες να υπερτερούν (21,5% του πληθυσμού της). Υπάρχουν επίσης 820.392 χήροι, 331.653 έχουν πάρει διαζύγιο και 69.725 ζουν σε διάσταση.
• Το σύμφωνο συμβίωσης δεν είχε μπει για τα καλά στη ζωή μας το 2011 καθώς το χρησιμοποίησαν μόλις 1.763 πολίτες.

Ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχουν 6.681 πολίτες ηλικίας 0-19 έτη που είναι παντρεμένοι, με τους 250 να αφορούν παιδιά ηλικίας έως 14 χρόνια.
Οι πιο πολλοί παντρεμένοι βρίσκονται στην ηλικία 40-49 έτη (1,2 εκατ.), ενώ το διαζύγιο χτυπά περισσότερο στην ίδια ηλικία με 103.708 διαζευγμένους.

• Υπερήλικες χήροι (άνω των 80 ετών) είναι 305.796, ενώ υπάρχουν και 6.462 που έχουν πάρει διαζύγιο.
• Το σύνολο των νοικοκυριών της Ελλάδας ανέρχεται σε 4.134.157, από τα οποία 1.061.471 είναι μονομελή, 1.218.356 είναι διμελή, 817.842 είναι τριμελή, 726.469 είναι τετραμελή, 209.545 είναι πενταμελή, 68.595 είναι εξαμελή, 20.272 είναι επταμελή, 7.510 είναι οκταμελή, 1.881 είναι εννεαμελή και 2.216 έχουν δέκα μέλη και άνω, είναι δηλαδή υπερ-πολύτεκνες οικογένειες. Τα μονομελή και διμελή νοικοκυριά αποτελούν το 55,2% του συνόλου των νοικοκυριών, γεγονός που δείχνει ότι οι Ελληνες δεν κάνουν πλέον παιδιά.
• Το μέσο μέγεθος νοικοκυριού είναι κατά κανόνα μεγαλύτερο στις αγροτικές περιοχές με εξαίρεση τις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδος και του Νοτίου Αιγαίου, όπου η κατάσταση αντιστρέφεται. Αυτό σημαίνει ότι στις αγροτικές περιοχές γεννιούνται περισσότερα παιδιά από ότι στις πόλεις.
  4.134.157 νοικοκυριά και μέλη αυτών είναι ηλικίας άνω των 6 ετών.
• Το σύνολο των πυρηνικών οικογενειών ανέρχεται σε 3.021.133, από τις οποίες 913.204 παντρεμένα ζευγάρια χωρίς παιδιά στο ίδιο νοικοκυριό, 1.570.269 παντρεμένα ζευγάρια με παιδιά, 61.630 συμβιούντες χωρίς παιδιά στο ίδιο νοικοκυριό, 12.317 συμβιούντες με παιδιά, 74.421 μονογονεϊκές οικογένειες (πατέρας με παιδί-παιδιά) και 389.292 μονογονεϊκές οικογένειες (μητέρα με παιδί-παιδιά).
• Οικογένειες χωρίς παιδιά κάτω των 6 ετών είναι το 83,9%, ενώ παντρεμένα ή συμβιούντα άτομα με παιδιά κάτω από αυτή την ηλικία είναι περίπου 450 χιλιάδες.

πηγή