Εδεσσα: Η δύναμη του νερού

Από τους ορμητικούς καταρράκτες της Εδεσσας μέχρι τα ζωογόνα λουτρά του Πόζαρ και από τη Βεγορίτιδα με τις χίλιες εικόνες μέχρι το απέραντο λευκό του Καϊμακτσαλάν, το νερό είναι παντού η κινητήρια δύναμη. Και οι απαράμιλλες διαδρομές στα γραφικά χωριά της Εδεσσας και της Αλμωπίας το επιβεβαιώνουν.

Είναι πρόκληση να προσπαθήσεις να περιηγηθείς στη βορειοδυτική Πέλλα: από πού να ξεκινήσεις; Από την πρωτεύουσα Εδεσσα, διάσημη στο πανελλήνιο για τους ορμητικούς της καταρράκτες, ένα φαινόμενο που όμοιό του δε βρίσκεις στην Ελλάδα; Ή μήπως από το Βαρόσι, την παλιά χριστιανική συνοικία της πόλης, που σήμερα διατηρεί αναλλοίωτο το άρωμα περασμένων εποχών στα στενά, λιθόστρωτα καντούνια της; Η Εδεσσα έχει πολλούς τρόπους για να σε κάνει να ξεχνιέσαι, να περνάς ώρες ατέλειωτες μέσα στα πάρκα της, ακούγοντας πάντα τον ήχο των νερών σαν μόνιμη μελωδική υπόκρουση. Ισως πάλι να πρέπει να βάλεις αφετηρία ακόμη δυτικότερα, προς το Καϊμακτσαλάν, το απέραντο βουνό που υψώνεται μέχρι τα 2.500 μέτρα και διαφεντεύει ολόκληρη τη δυτική Πέλλα.

Το πέτρινο τοξωτό γεφύρι στο Κιουπρί, στην καρδιά της Εδεσσας.

Εκεί θα βρεις καταφύγιο και στον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο, περίπτωση σπάνια στα χρονικά ενός χωριού που εγκαταλείπεται και έπειτα από μιάμιση δεκαετία επιστρέφει στο προσκήνιο πιο δυναμικά από ποτέ, αυτή τη φορά ως τουριστικός προορισμός πρώτης γραμμής. Από ψηλά θα δεις και τη λίμνη Βεγορίτιδα, μοιρασμένη ανάμεσα σε Πέλλα και Φλώρινα, να χαρίζει τις χίλιες ομορφιές της απλόχερα, χωρίς διακρίσεις. Κι έπειτα να συνεχίσεις προς βορράν, προς την Αλμωπία και την πρωτεύουσα Αριδαία. Ή μήπως είναι κι αυτή άλλη μια αφετηρία; Δεν έχει σημασία. Ο κάμπος της Αλμωπίας, απέραντος, γεμάτος χρώματα που αλλάζουν αμέτρητες φορές μέσα στη μέρα, είναι το ίδιο φιλόξενος απ' όπου κι αν ξεκινήσεις το ταξίδι σου.
Στο Λουτράκι, τα θερμά νερά που καταφτάνουν ασταμάτητα από τα σπλάχνα των βουνών, αναζωογονούν σώμα και πνεύμα, διώχνουν σκέψεις ενοχλητικές και ατελείωτες έννοιες και στρώνουν ένα χαλί ευεξίας και ανάτασης. Και η περιήγηση συνεχίζεται προς τα χωριά του κάμπου, από το Γαρέφι και τους Προμάχους μέχρι τη Φούστανη, το Αετοχώρι και τον Αρχάγγελο, εκεί στη σκιά της Τζένας, της επιβλητικής κορυφής του όρους Βόρας. Στο μοναστήρι του Αρχαγγέλου, τόπος προσκυνήματος και περισυλλογής, αρχίζεις να μαζεύεις στον νου σου ένα ένα όλα όσα είδες σ' αυτό το ταξίδι στην Εδεσσα και την Αλμωπία. Και μετρώντας τα, να τα βρίσκεις όλο και περισσότερα· γεμάτη εικόνες είναι άλλωστε η βορειοδυτική Πέλλα, πώς να τις χορτάσεις όλες;
Στη σκιά του Κάρανου

Καταρράκτες… Εδεσσας! Οι λέξεις πάνε μαζί, δεν μπορείς να διανοηθείς τη μία χωρίς την άλλη. Οι καταρράκτες έκαναν διάσημο το όνομα της πόλης κι εκείνη έφτιαξε για χάρη τους ένα μαγευτικό περιβάλλον, για να μπορούν τα νερά να τρέχουν ανενόχλητα κι ορμητικά. Ετσι όπως πρέπει…

Με φόντο το Πάικο ή με τις θεόρατες ακακίες σε πρώτο πλάνο, ο κάμπος της Αλμωπίας προσφέρει εναλλαγή εικόνων.

Η βόλτα και η γνωριμία με την πόλη της Εδεσσας ξεκινά και τελειώνει στους περίφημους καταρράκτες. Οχι πως δεν υπάρχουν άλλες ομορφιές στην πόλη, ίσα-ίσα· στην Εδεσσα θα δεις πολλά και διάφορα, όρεξη να 'χεις για περπάτημα. Ομως, πώς να το κάνουμε, οι καταρράκτες είναι το σήμακατατεθέν, το κυριότερο αξιοθέατο και σίγουρα το σπανιότερο. Τι κι αν κάποτε ήταν έξι ή επτά, όπως μαρτυρούν κάποιες γκραβούρες εποχής; Οι καταρράκτες που θα δεις σήμερα στην Εδεσσα αξίζουν και με το παραπάνω να… χαλάσεις για χάρη τους ολόκληρη τη μνήμη της φωτογραφικής σου μηχανής… Παντού στην πόλη θα δεις πινακίδες που σε κατευθύνουν προς το «Πάρκο Καταρρακτών». Ενας μεγάλος χώρος γεμάτος ψηλά πλατάνια, ανθισμένα παρτέρια και φιδογυριστά δρομάκια γεμάτα κιτρινοκόκκινα (λόγω εποχής) φύλλα που πέφτουν απ' τα δέντρα, κάνοντας το σκηνικό ακόμη πιο ατμοσφαιρικό. Καθώς πλησιάζεις στον Κάρανο, ο θόρυβος από τα νερά που ορμούν από ύψος 20-30 μέτρων (οι απόψεις για το ακριβές ύψος του καταρράκτη ποικίλουν) δε σε αφήνουν να κάνεις λάθος. Ποιος είναι ο Κάρανος; Μα ο μεγάλος καταρράκτης, ο ψηλότερος στην Ελλάδα και σίγουρα ο πιο εντυπωσιακός.

Με φόντο το Πάικο ή με τις θεόρατες ακακίες σε πρώτο πλάνο, ο κάμπος της Αλμωπίας προσφέρει εναλλαγή εικόνων.

Κάποτε η πρόσβαση μέχρι το σημείο όπου σήμερα τα φλας αστράφτουν επί 24ώρου βάσεως δεν ήταν τόσο εύκολη. Αντί για το διαμορφωμένο πάρκο υπήρχε πυκνή βλάστηση και απότομη εδαφική κλίση που δεν επέτρεπε τα… τετ α τετ με τους καταρράκτες. Μόλις στην Κατοχή άρχισε να διαμορφώνεται ο χώρος, για να φτάσει σήμερα να γίνει ένα υπέροχο πάρκο που όλη τη μέρα (αλλά και τη νύχτα) γεμίζει από τουρίστες και όχι μόνο. Αφού βγάλεις τις απαραίτητες φωτογραφίες από τη μεγάλη βεράντα με τα παγκάκια, μπροστά στον Κάρανο, ακολούθησε τα σκαλοπάτια που θα σε οδηγήσουν πίσω από τον καταρράκτη, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο μπαλκονάκι απ' όπου θα δεις τα νερά να ορμούν κάθετα ακριβώς μπροστά σου, σε απόσταση… χειραψίας! Επειτα, κατεβαίνοντας σε χαμηλότερο επίπεδο, και πατώντας πολύ προσεκτικά στα σκαλοπάτια, γιατί τα νερά τα καθιστούν πολύ γλιστερά, θα φτάσεις σε άλλο έναν καταρράκτη· ή μήπως σε δύο;

Ο Κάρανος είναι ο μεγαλύτερος από τους ονομαστούς καταρράκτες της Εδεσσας.

Τα βράχια της πλαγιάς εδώ «κόβουν» τον καταρράκτη στα δύο, δημιουργώντας δύο δίδυμους καταρράκτες. Θα ξανανέβεις πάλι από τα ίδια σκαλοπάτια, για να μπεις στο μικρό αλλά εντυπωσιακό Σπήλαιο των Καταρρακτών, πίσω ακριβώς από τον Κάρανο. Πρόκειται για μια στενή στοά μήκους λίγων μέτρων (περίπου 20), όπου θα δεις περίεργους σχηματισμούς στα βράχια, γέννημα κι αυτοί του αέναου παιχνιδίσματος του νερού με την πέτρα. Τέλος, ό,τι ώρα κι αν έρθεις στον Κάρανο, θυμήσου πως πρέπει να επιστρέψεις κατά το βραδάκι. Περίπου στις επτάμισι το απόγευμα ο καταρράκτης φωτίζεται με εναλλασσόμενα χρώματα, πράσινο, κόκκινο, πορτοκαλί, μοβ, μπλε, που τονίζουν ακόμη περισσότερο αυτό το θαύμα της φύσης…
Ο Πίου, ο Περικλής και η Ασπασία...

Στα Χίλια Πεύκα, το μεγάλο πάρκο στη βορειοανατολική είσοδο της Εδεσσας.

Ετοιμος για μια βόλτα στην… άγρια φύση; Λίγο παραπέρα από τους καταρράκτες, θα περάσεις οπωσδήποτε από το Ενυδρείο-Ερπετάρειο για να δεις, μεταξύ άλλων, τον… Πίου. Οχι, δεν είναι άνθρωπος, είναι ένας τεράστιος πύθωνας μήκους πολλών μέτρων, που μαζί με τον Περικλή και την Ασπασία, ένα ζευγάρι ιγκουάνα, και άλλα περίπου 45 είδη/υποείδη ερπετών φιλοξενούνται στο Ενυδρείο, στη μεγαλύτερη έκθεση ερπετών στη χώρα, υπό τη φροντίδα του αεικίνητου Δημήτρη Δουρβάνη. Συνεργάτες του Ενυδρείου είναι ο Πέτρος Λυμπεράκης, βιολόγος Ph.D και έφορος σπονδυλωτών του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, και η Μαρία Δημάκη, βιολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή και πρόεδρος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρίας. Χάρη στις δωρεές ερπετών από ολόκληρη την Ελλάδα, η συλλογή γίνεται όλο και πιο πλούσια και εντυπωσιακή…
Τηλ. Δημοτικού Ενυδρείου-Ερπεταρίου: 23810-28626. Ωράριο λειτουργίας: 1/11-31/3 11:00 - 16:00

Από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τον Χο Τσι Μινχ!

Κάτω ακριβώς από τον κοφτό βράχο, εκεί που υψώνεται ο Ψηλός Βράχος και το Βαρόσι, απλώνεται σήμερα ο Λόγγος. Εδώ βρισκόταν η αρχαία πόλη της Εδεσσας, ή Κάτω Πόλη, ο πυρήνας της αρχαίας Εδεσσας που γνώρισε τα χρόνια της ακμής της κατά τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους, πριν καταστραφεί από επιδρομές γύρω στον 6ο μ.Χ. αι. Ενα τμήμα από τα ψηλά τείχη που προστάτευαν την Κάτω Πόλη στέκει ακόμα, ενώ η αρχαία πολιτεία μόλις πριν λίγα χρόνια, με τις συστηματικές ανασκαφές, άρχισε να αποκαλύπτει ένα ένα τα μυστικά της.
Το πιο εντυπωσιακό σημείο στον χώρο σήμερα είναι ασφαλώς η σειρά με τις κιονοστοιχίες στον –όπως πιστεύεται– κεντρικό μαρμαροστρωμένο δρόμο. Από εδώ θα δεις την Ανω Πόλη της Εδεσσας, από το σημερινό Βαρόσι μέχρι και τη δυτική πλευρά της πόλης, να απλώνεται κατά μήκος του απότομου βράχου, ενώ προχωρώντας στον δρόμο με τις κολόνες θα διακρίνεις από μακριά ακόμη και τον Κάρανο. Θα δεις ακόμη σκόρπιες επιγραφές, που φέρουν χαραγμένο το όνομα «Εδεσσα», τμήματα κτιρίων, αρχαίους τάφους ενώ αξίζει να θυμάσαι πως τα πιο παλιά ευρήματα στον χώρο ανάγονται πολύ πίσω στον χρόνο, περίπου στην εποχή του χαλκού και του σιδήρου. Λίγο παραπέρα, υπάρχουν τα «Λουτρά του Μεγάλου Αλεξάνδρου», χώρος όπου ανακαλύφθηκε ρωμαϊκή αποικία. Οι αρχαιολόγοι, ωστόσο, συνεχίζουν ακόμη τις εργασίες τους στον Λόγγο, μιας και έχει ανασκαφεί ένα μικρό μόνο μέρος από την αρχαία πολιτεία της Εδεσσας.

Ερείπια της αρχαίας Εδεσσας, στον Λόγγο.

Βυζαντινά χνάρια Δίπλα ακριβώς από τον αρχαιολογικό χώρο του Λόγγου θα δεις την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας, γυναικείο μοναστήρι που σήμερα φιλοξενεί επτά μοναχές. Αξίζει τον κόπο να χτυπήσεις την πόρτα του για να δεις από κοντά και τη θαυματουργή –όπως θεωρείται– εικόνα της Αγίας Τριάδας. Καθώς θα επιστρέφεις στην Ανω Πόλη της Εδεσσας και το Βαρόσι, θα περάσεις σίγουρα και από την Παλαιά Μητρόπολη, το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο της πόλης, μαζί με τον παρακείμενο ναό των Πέτρου και Παύλου. Είναι απορίας άξιο πώς κατάφερε να διασωθεί ο ναός, αν σκεφτείς πως η Εδεσσα χτυπήθηκε πολλές φορές ανελέητα από επιδρομείς και κατακτητές. Τούτη, ωστόσο, η τρίκλιτη βασιλική του 14ου αι., γλίτωσε από το κακό, έστω κι αν χρειάστηκε να… αλλάξει το όνομά της για να τα καταφέρει.
Ο ναός, βλέπεις, ήταν αρχικά αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, όπως μαρτυρά και η κτητορική επιγραφή του 14ου αι. Οταν, όμως, ο Σουλτάνος στα 1600 έβγαλε διαταγή να γίνουν τζαμί όλες οι εκκλησίες που λέγονταν Αγία Σοφία, οι Εδεσσαίοι την μετονόμασαν σε Κοίμηση, και ο ναός παρέμεινε χριστιανικός. Σήμερα στη Μονή εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης στο εσωτερικό και στις τοιχογραφίες.

Ο «εθνάρχης» του Βιετνάμ
Δεν βγαίνει από τις σελίδες ιστορικού μυθιστορήματος, είναι ιστορικό γεγονός, που μέχρι τώρα δεν γνώριζε σχεδόν κανείς. Ο Χο Τσι Μινχ, ο «εθνάρχης» του Βιετνάμ και θριαμβευτής του διαβόητου πολέμου, είχε υπηρετήσει στην Εδεσσα ως στρατιώτης του γαλλικού στρατού κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ολόκληρη η Ινδοκίνα αποτελούσε ακόμα γαλλική αποικία. Μαζί με τους συναδέλφους του, μάλιστα, φύτεψαν στην Εδεσσα ένα δέντρο άγνωστο στην Ελλάδα, ονόματι Gingko Biloba, που ευδοκιμεί στην Ινδοκίνα· το δέντρο βρήκε κατάλληλες συνθήκες στο πλούσιο σε νερά περιβάλλον της πόλης, θέριεψε, και σήμερα υψώνεται ακόμα, πελώριο και υποβλητικό, στην αυλή του ΚΑΠΗ Εδεσσας, δίπλα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Το Γενί Τζαμί, ο σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης, ο βυζαντινός Ναός της Κοίμησης και το Ρολόι είναι από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα στην Εδεσσα.

Ευρωπαϊκό άρωμα παράδοσης

Η Εδεσσα χρωστάει (εν πολλοίς) την ύπαρξή της στο νερό· μια βόλτα στο παρόν, ωστόσο, σου αποκαλύπτει ένα πρόσωπο μοντέρνο από τη μια, παραδοσιακό από την άλλη, μα πάντα φροντισμένο και περιποιημένο, όπως αρμόζει σε μια πόλη ευρωπαϊκή αλλά και άκρως μακεδονίτικη! Χτισμένη στο «φρύδι» ενός απότομου λόφου, η Εδεσσα μοιάζει απρόσιτη καθώς την πλησιάζεις από τη νότια πλευρά της, ερχόμενος από Γιαννιτσά και Πέλλα.
Να μια περίπτωση, λοιπόν, που η πρώτη εντύπωση… απατεί! Η πρωτεύουσα του Νομού Πέλλας είναι μια πόλη ανθρώπινη, ζωντανή, περιποιημένη, με τα πάρκα και τις πλατείες της, με τους δρόμους που τη διασχίζουν απ' άκρη σ' άκρη, με ένα άρωμα «ευρωπαϊκό» θα το έλεγες. Κρατάει κι αυτή την ιστορία της από τα βάθη των αιώνων, χρειάστηκε ωστόσο να δαμαστεί η δύναμη του νερού για να αρχίσει η πόλη να αναπτύσσεται και να βγαίνει στο προσκήνιο. Τα πρώτα υδροκίνητα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας έκαναν την εμφάνισή τους περίπου στα 1895, αξιοποιώντας τα πλούσια νερά της περιοχής. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν τα εργοστάσια της Εδεσσας δούλευαν μερόνυχτα χάρη στο νερό και η πόλη απέκτησε το προσωνύμιο «Μάντσεστερ της Ανατολής». Εντάξει, ο τοπικός Εδεσσαϊκός ποτέ δεν έγινε… Γιουνάιτεντ, η πόλη ωστόσο έζησε χρόνια ευημερίας.

Επειτα τα χρόνια άλλαξαν, τα εργοστάσια έκλεισαν, η Εδεσσα έμεινε ωστόσο ως «πόλη των νερών» και μέχρι σήμερα μοιράζει την καθημερινότητά της ανάμεσα στο πράσινο των δέντρων της και το γαλάζιο των νερών της. Τα νερά του ποταμού Εδεσσαίου, λίγο πριν χυθούν στους καταρράκτες, διασχίζουν την πόλη. Σχεδόν παντού στην Εδεσσα θα περάσεις από κανάλια και μικρά γεφυράκια, σχεδόν παντού θα ακούς τον ήχο των νερών, άλλοτε κελαρυστό και ήρεμο, κι άλλοτε ορμητικό και ασυγκράτητο. Και μ' αυτή τη «μουσική υπόκρουση» θα κάνεις το σεργιάνι σου στην πόλη. Θα δεις το βυζαντινό γεφύρι στο πάρκο Κιουπρί, στο κέντρο περίπου της πόλης, το ρολόι της πόλης δίπλα στον (υπό ανακαίνιση) Φιλοπρόοδο Σύλλογο Μέγας Αλέξανδρος, αλλά και το παλιό τζαμί λίγο δυτικότερα, το μοναδικό σωζόμενο μουσουλμανικό μνημείο της πόλης.
Επειτα θα διασχίσεις τη λεωφόρο Εγνατίας, τη Δημοκρατίας, την 28ης Οκτωβρίου, μία (στην ουσία) λεωφόρο που θα σε φέρει από τη νότια προς τη βόρεια έξοδο της πόλης (ή και αντίστροφα), σε μια βόλτα μέσα από το πολυσύχναστο κέντρο της Εδεσσας. Στο πάρκο των Μικρών Καταρρακτών, το «Στενό» όπως λέγεται, θα βρεις μερικά από τα πιο πολυσύχναστα καφέ της πόλης, σημείο συνάντησης και διασκέδασης της νεολαίας. Πριν συνεχίσεις προς την παραδοσιακή συνοικία του Βαροσίου, αξίζει να σταθείς στον Ψηλό Βράχο, και από εκεί να αντικρίσεις ολόκληρο τον κάμπο να απλώνεται στα πόδια της Εδεσσας, μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι…

Βαρόσι, η παραδοσιακή συνοικία
Είναι το πιο αυθεντικό κομμάτι της Εδεσσας, η συνοικία που στα στενά της δρομάκια αποτυπώνεται σε μεγάλο βαθμό το πώς ήταν η παλιά πόλη πριν από κάμποσες δεκαετίες. Είναι το Βαρόσι, όπως λεγόταν η παλιά χριστιανική γειτονιά στις πόλεις με «ανάμεικτο» θρησκευτικά πληθυσμό. Το Βαρόσι είναι χτισμένο στην ανατολική πλευρά της Εδεσσας, δίπλα ακριβώς στο πάρκο Καταρρακτών, μακριά ωστόσο από το πολύβουο κέντρο της πόλης. Με απεριόριστη θέα στον κάμπο, προσφέρει ένα σεργιάνι στις μακεδονίτικες γειτονιές άλλων, περασμένων εποχών. Στο Βαρόσι δε θα βρεις μαγαζιά και καφέ, θα δεις όμως πολλά διώροφα αρχοντόσπιτα, κάποια εκ των οποίων αποκαταστάθηκαν χάρη σε σχετικές μελέτες ανάπλασης και αποτελούν σήμερα πολυτελείς ξενώνες· κάποια άλλα περιμένουν ακόμη την αξιοποίησή τους, διατηρώντας ωστόσο την αρχοντιά τους. Τα καλοφτιαγμένα σαχνισιά τους, που προεξέχουν από τον δεύτερο όροφο, είναι από τα καλύτερα δείγματα παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής.

Καϊμακτσαλάν: Ο μεγαλοπρεπής αφράτος γίγαντας
Δεν είναι απλά το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Ο επιβλητικός Βόρας ή Καϊμακτσαλάν είναι το βόρειο σύνορο της Πέλλας, ένας μεγαλόπρεπος γίγαντας που το φθινόπωρο γεμίζει χιλιάδες χρώματα στις κατάφυτες πλαγιές του και που το χειμώνα (και όχι μόνο!) μετατρέπεται σε αγαπημένο θέρετρο χάρη στο χιονοδρομικό του κέντρο...
Στο Καϊμακτσαλάν θα έρθεις όλες τις εποχές του χρόνου. Θα έρθεις φυσικά τον χειμώνα, γιατί το χιονοδρομικό του κέντρο είναι –όπως καυχιόνται όλο καμάρι οι ντόπιοι– «το πρώτο που πιάνει χιόνι στην Ελλάδα και το τελευταίο που το χάνει»: η χιονόπτωση συνήθως ξεκινάει εδώ από τον Νοέμβριο και το λευκό πάπλωμα δεν εγκαταλείπει το βουνό μέχρι και τον Μάιο. Και μάλιστα πρόκειται για χιόνι καλής ποιότητας, αφράτο: «καϊμάκ» άλλωστε θα πει «αφρός, κρέμα» στα τουρκικά. Θα έρθεις επίσης το φθινόπωρο αλλά και την άνοιξη, για να δεις με τα ίδια σου τα μάτια τα χρώματα που αλλάζουν οι φυλλωσιές στις αμέτρητες οξιές, στις πλαγιές του Βόρα. Να δεις και τα τρεχούμενα νερά που φτάνουν μέχρι τη Ζέρβη και την Αρνισσα. Θα έρθεις όμως και το καλοκαίρι, ίσως για να έχεις περισσότερες πιθανότητες να χορτάσεις και την απαράμιλλη θέα από εδώ ψηλά. Το Καϊμακτσαλάν ή όρος Βόρας μπήκε δυναμικά στον τουριστικό χάρτη όταν φτιάχτηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά στις πλαγιές του το χιονοδρομικό κέντρο, το 1995.

Ο παλιός μύλος στο Υπαίθριο Μουσείο Νερού, που θα βρείτε στο πάρκο Καταρρακτών

Και σαν κύμα ζωής συμπαρέσυρε μαζί του και τα κοντινά χωριά, με κορυφαίο παράδειγμα τον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο, ένα χωριό που κάποτε εγκαταλείφθηκε ολότελα και έπειτα ξανάνιωσε χάρη στους χειμερινούς επισκέπτες, για να φτάσει να θεωρείται σήμερα ένα από τα κορυφαία χειμερινά (και όχι μόνο) θέρετρα στη χώρα. Για αρχάριους και ερασιτέχνες Το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται σε απόσταση περίπου 15' από τον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο, και θα φτάσεις έπειτα από μια φιδογυριστή διαδρομή στις πλαγιές του Βόρα.
Οι τοπικές αρχές προσπαθούν να κρατούν πάντα ανοιχτό το δρόμο, αν και κάποιες λακκούβες κάνουν πού και πού την εμφάνισή τους στο οδόστρωμα. Το κέντρο απλώνεται σήμερα στη νοτιοανατολική πλευρά του βουνού, σε υψόμετρο που ξεκινά στα 2.050 μ. και φτάνει έως και 2.480 μ. και φημίζεται για τη μεγάλη διάρκεια του χιονιού. Διαθέτει συνολικά 14 πίστες διεθνών προδιαγραφών καθώς και 13 αναβατήρες. Μάλιστα, τα 2.480 μ. είναι το υψηλότερο σημείο στην Ελλάδα όπου μπορεί να βρεθεί σκιερ με αναβατήρα.

Πάρκο Καταρρακτών

Στο χώρο γύρω από το κεντρικό καταφύγιο με το καφέ, υπάρχουν ακόμη χώροι στάθμευσης, σχολές σκι και κατάστημα ενοικίασης εξοπλισμού. Ακόμα κι αν δεν έχεις μεγάλη εμπιστοσύνη στις ικανότητες σου ως σκιερ, θα μάθεις τα μυστικά του αθλήματος απο τους έμπειρους δασκάλους που εργάζονται στο χιονοδρομικό και έπειτα... όρεξη να 'χεις! Για να φτάσεις μέχρι το χιονοδρομικό του Βόρα, εκτός από τον δρόμο που περνά από τον Νέο και τον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο, υπάρχει άλλη μια διαδρομή που ξεκινά από το Λουτράκι Αλμωπίας. Η χρονική διαφορά ανάμεσα στις δύο διαδρομές δεν είναι μεγάλη, είναι καλύτερα ωστόσο να προτιμήσεις την «κλασική» διαδρομή από τη νότια πλευρά, για να αποφύγεις τυχόν κλειστό δρόμο.
Μια ανάσα από τον ουρανό

Παντού στο Βαρόσι θα δεις σπίτια με τα παραδοσιακά μακεδονίτικα σαχνισιά.

Σε υψόμετρο 2.524 μ., εκεί που η κορυφογραμμή του Βόρα ορίζει και τη συνοριακή γραμμή ανάμεσα σε Ελλάδα και FYROM, υψώνεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Αν ο καιρός το επιτρέπει και το… λέει η καρδιά σου, ακολούθησε τον (κάτι σαν) χωματόδρομο για να φτάσεις μέχρι την κορυφή. Σ' αυτό εδώ το σημείο, σε μια από τις φονικότερες μάχες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1916, περίπου 5.000 Σέρβοι στρατιώτες εξοντώθηκαν από βουλγαρικά πυρά. Στόχος των εμπολέμων, η Μακεδονία. Σε ανάμνηση της φονικής μάχης, οι Σέρβοι (κατά άλλη εκδοχή οι Γάλλοι) έχτισαν το παρεκκλήσι αυτό το 1925 με γοτθική τεχνοτροπία, εξού και ο «μυτερός» κωνικός τρούλος, χρησιμοποιώντας μάλιστα αληθινές οβίδες πυροβολικού για να φτιάξουν τα κολωνάκια του περίβολου, ενώ και στο δάπεδο του ναού βρίσκονται κάλυκες αυστριακών πυροβόλων Schneider. Σε μικρή απόσταση από το εκκλησάκι, υπάρχει οστεοθήκη με οστά των Σέρβων πεσόντων. Χωριά της λίμνης και του κερασιού
Από τα κερασοχώρια του κάμπου των Βοδενών στις απότομες πλαγιές του επιβλητικού Βόρα. Το σεργιάνι στα χωριά της Εδεσσας έχει χρώμα και άρωμα από κεράσι, έχει παραλίμνιο σεργιάνι, έχει ρίζες στα χρόνια των πολέμων, έχει ένα χωριό-φάντασμα, αλλά και βραδιές με τσίπουρο και γλυκό του κουταλιού.

Μία από τις πίστες του δημοφιλούς χιονοδρομικού κέντρου στο Καϊμακτσαλάν.

Τα πιο πολλά χωριά και πόλεις της Πέλλας θα τα γνωρίσεις με δύο ονόματα: το παλιό θα έλκει την καταγωγή του από τα χρόνια της συμβίωσης διαφορετικών πληθυσμών, αλλά και το καινούριο, που στην πραγματικότητα ωστόσο έχει συνήθως ρίζες ακόμη αρχαιότερες. Ετσι και στον κάμπο των Βοδενών, όπως λεγόταν παλιότερα η ίδια η Εδεσσα, τα όμορφα χωριά της συστήνονται και ξανασυστήνονται, χωρίς ποτέ να αλλάζει η ουσία. Από τα μεγαλύτερα κεφαλοχώρια της Εδεσσας, και έδρα του παλιού δήμου Βεγορίτιδας, είναι η Αρνισσα, περίπου 21 χλμ. από την Εδεσσα. Οστροβο την έλεγαν παλιότερα, «νησί» δηλαδή, μέχρι το 1926 που το χωριό απέκτησε ξανά το παλιό του όνομα. Χτισμένη στην βορειότερη όχθη της λίμνης Βεγορίτιδας, η Αρνισσα βρέθηκε πολλές φορές στο «μάτι του κυκλώνα».
Οπως εκείνο το Νοέμβρη του 1912, όταν μετατράπηκε σε θέρετρο των Ελλήνων και Τούρκων, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, έγιναν και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου για τη Μάχη της Αρνισσας. Σήμερα η Αρνισσα δεν είναι πια έδρα δήμου, οι περισσότεροι επισκέπτες του χιονοδρομικού, μάλιστα, δεν περνούν καν από το χωριό. Κι όμως, το χωριό έχει να προσφέρει πράγματα. Θα δεις τον παλιό τούρκικο μιναρέ, ό,τι έχει απομείνει δηλαδή απο τα δύο τζαμιά που υπήρχαν κάποτε εδώ. Θα πας και στις όχθες της λίμνης, εκεί στις καλαμιές, για να δεις το πρωινό, το μεσημέρι, το ηλιοβασίλεμα και όλες γενικά της ώρες της ημέρας πλάι στα νερά της λίμνης. Το παλιό καφέ μέσα στη λίμνη μπορεί να μη λειτουργεί πια, δίνει ωστόσο με τον τρόπο του μια ατμοσφαιρική νότα στο τοπίο. Και βέβαια θα επισκεφτείς τον δραστήριο γυναικείο συνεταιρισμό, για να δοκιμάσεις παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού.

Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται ακριβώς πάνω στη γραμμή των συνόρων Ελλάδας-ΠΓΔΜ.

Χρειάζεται να σου πούμε ποια γεύση; Στα κερασοχώρια της Εδεσσας βρίσκεσαι... Λίγα μόλις χιλιόμετρα νοτιότερα (10 χλμ. από την Αρνισσα), στην ανατολική όχθη της Βεγορίτιδας, θα βρεις το χωριό Περαία, με το πλούσιο λαογραφικό μουσείο και το θαυματουργό -όπως θεωρείταιεκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Βόρεια της Αρνισσας, θα περάσεις από τα μικρά χωριουδάκια της Ζέρβης και της Παναγίτσας. Ανάμεσά τους απλώνεται η έκταση του Ανεμοδρομίου ΜακεδονίαςΘράκης, αξίζει ωστόσο να κάνεις μια βόλτα και στα δύο αυτά χωριά.
Στην Παναγίτσα (το παλιό Οσλοβο) θα δεις και τις τεχνητές λιμνούλες που έφτιαξαν οι κάτοικοι για να συγκεντρώνουν το νερό της βροχής ενώ θα συνομιλήσεις και με ανθρώπους που θυμούνται ακόμη τα χρόνια της προσφυγιάς,, καθώς η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων είναι πρόσφυγες που ήρθαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών το '22 και το '24. Συνεχίζοντας προς τα ανατολικά και με κατεύθυνση προς την Εδεσσα, κάνε μια μικρή παράκαμψη για να περάσεις από τον Αγρα, το παλιό χωριό Φιλόκαστρο που άλλαξε το όνομά του για να τιμήσει τον Μακεδονομάχο και ποιητή Τέλλο Αγρα.

Η μικρή τεχνητή λίμνη της Παναγίτσας.

Παλιά Ξανθόγεια
Φαντάσου ένα χωριό-φάντασμα που «ζωντανεύει» μονάχα όταν χτυπάει η χωρ καμπάνα της εκκλησιάς του. Είναι τα Παλιά Ξανθόγεια, μόλις 2 χλμ. από τον ά καινούριο οικισμό των Ξανθογείων (και 23 χλμ. από την Εδεσσα), ένα χωριό που είχε την ίδια μοίρα με τον Αγιο Αθανάσιο, όχι όμως και την ίδια τύχη. Χτισμένο σε ένα μάλλον «κλειστό» περιβάλλον, ανάμεσα στις πλαγιές των λόφων, το χωριό εγκαταλείφθηκε σταδιακά μετά την δεκαετία του '50 και οι κάτοικοί του μετέφεραν τις περιουσίες τους στον νέο οικισμό. Και το χωριό ερήμωσε, τα πέτρινα σπίτια του με τη μακεδονίτικη αρχιτεκτονική άρχισαν να ξεφτίζουν, και οι δρόμοι χορτάριασαν σε σημείο που σήμερα νομίζεις πως δεν υπάρχει τρόπος να «μπεις» στο χωριό. Αρκεί, ωστόσο, να κατέβεις μέχρι την παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, με την εντυπωσιακή στέγη της, κι από κει να ανηφορίσεις προσεκτικά προς τα σπίτια. Ο κατάφυτος δρόμος θα σε φέρει στα καλντερίμια του χωριού και τον χώρο όπου κάποτε βρισκόταν η πλατεία.

Μια γωνιά από το πάρκο της Αρνισσας.

Παλαιός Αγιος Αθανάσιος
Σαν χειμωνιάτικο παραμύθι
Ο Παλαιός Αγιος Αθανάσιος είναι από μόνος του μια ξεχωριστή, ιδιαίτερη περίπτωση. Αν ερχόσουν στο χωριό εκεί στις αρχές της δεκαετίας του '70 θα συναντούσες έναν παραδοσιακό ορεινό οικισμό, με τους λιγοστούς του κατοίκους να ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και να «παλεύουν» να κρατήσουν το χωριό στη ζωή. Τότε το χωριό λεγόταν ακόμα Αγιος Αθανάσιος (ακόμα παλιότερα λεγόταν «Τσέγανη»). Περίπου στα μέσα του '70, ωστόσο, πάρθηκε η απόφαση να εγκαταλειφθεί το χωριό και οι κάτοικοι να κατέβουν λίγο χαμηλότερα και να φτιάξουν τα σπίτια τους και τις καινούριες τους ζωές στον οικισμό που σήμερα λέγεται Νέος Αγιος Αθανάσιος.

Το μνημείο του Μακεδονομάχου Τέλλου Αγρα.

Και ο Παλιός; Ο Παλιός ερήμωσε, και για περίπου είκοσι χρόνια δεν υπήρχαν παρά μια-δυο οικογένειες που ζούσαν στο χωριό. Μέχρι που έγινε το θαύμα. Λίγο πριν την αλλαγή της χιλιετίας, το 1995 αρχίζει να λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο του Βόρας. Αυτό ήταν. Οι επισκέπτες του χιονοδρομικού δεν δυσκολεύτηκαν να εκτιμήσουν τις αρετές του παλιού χωριού, και οι ντόπιοι άρχισαν σιγά σιγά να επιστρέφουν στα πατρογονικά τους. Αυτή τη φορά όχι για να στήσουν ξανά τα σπιτικά τους, αλλά για να φτιάξουν τις επιχειρήσεις που θα εξυπηρετούσαν τους αμέτρητους επισκέπτες του χιονοδρομικού.
Κάπως έτσι, ο Παλιός Αγιος Αθανάσιος γέμισε από παραδοσιακούς ξενώνες, προσεγμένα εστιατόρια και καταστήματα, απέκτησε ζωή και άρχισε να μπαίνει για τα καλά στον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας. Και όπως θα διαπιστώσεις και ιδίοις όμμασι, το αξίζει και με το παραπάνω. Από την πρώτη στιγμή που μπαίνεις στο χωριό σε καλωσορίζει μια ξύλινη «πύλη»· βρίσκεσαι στον κεντρικό πεζόδρομο του χωριού (αν και όλοι οι δρόμοι εδώ είναι πεζόδρομοι) και... μπαίνεις κατευθείαν στο κλίμα. Τα πάντα, δρόμοι, μαγαζιά, πλατεία, ενημερωτικές πινακίδες, όλα, είναι περιποιημένα και προσεγμένα. Τόσο πολύ, μάλιστα, που ίσως σκεφτείς κάποια στιγμή «μήπως δεν είναι αληθινό; Μήπως είναι σκηνικό από ταινία;» Υπερβολή; Κι όμως όχι.

Νυχτερινή άποψη του κεντρικού δρόμου του Παλαιού Αγίου Αθανασίου.

Ο Παλαιός Αγιος Αθανάσιος μοιάζει περισσότερο με αντίστοιχους ορεινούς οικισμούς της κεντρικής Ευρώπης παρά με ελληνικό παραδοσιακό χωριό. Μέχρι και η κυκλοφορία των οχημάτων εδώ έχει προσεχθεί: από άλλο δρόμο θα μπεις στο χωριό κι από άλλο δρόμο θα βγεις, χωρίς μπλεξίματα και ενοχλητικές κόρνες. Ολόκληρος ο οικισμός αποτελείται από ξενώνες και μαγαζιά· μόνιμοι κάτοικοι πλέον δεν υπάρχουν. Κι όμως, το χωριό «σφύζει» από ζωή τα σαββατοκύριακα και τις γιορτές. Τις υπόλοιπες μέρες θα συναντήσεις τόσο κόσμο όσο χρειάζεται για να απολαύσεις τη βόλτα σου στα λιθόστρωτα καλντερίμια και να γεμίσεις τα πνευμόνια σου με καθαρό αέρα. Αξίζει να δεις την εκκλησία της Ανάληψης, του 18ου αι. καθώς και το παλιό σχολείο του χωριού, που δε χρησιμοποιείται πλέον. Το χωριό απέχει περίπου 30 χλμ. από την Εδεσσα και γύρω στα 15 χλμ. από το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν.
Ιστορίες από το περιβόλι

Η λίμνη Βεγορίτιδα, όπως φαίνεται από το ύψωμα με τις κεραίες στον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο.

Είναι ένας αληθινός θησαυρός από τη λαϊκή παράδοση του Παλαιού Αγίου Αθανασίου και των ανθρώπων του, που αξίζει να ψάξεις, να βρεις και να διαβάσεις. Το βιβλίο «Στο Περιβόλι της Τοπικής μας Παράδοσης» (έκδοση του 2010), του ντόπιου εκπαιδευτικού Ιωάννη Παπαλαζάρου κλείνει στις σελίδες του ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από τον λαογραφικό πλούτο της περιοχής, με έθιμα, θρύλους και παραδόσεις του τόπου. Η κοινωνική ζωή, ο γάμος, οι γιορτές, οι παραδοσιακές φορεσιές, το τραπέζι, τα θρησκευτικά έθιμα, τα τραγούδια, η επίπονη αγροτική ζωή, οι προλήψεις και τα παραμύθια που πέρασαν από γενιά σε γενιά, όλα βρίσκουν τη θέση τους στις σελίδες του βιβλίου και επεξηγούνται με κείμενα και μαρτυρίες από την περιοχή. Παραλίμνια μυστικά

Λένε πως δημιουργήθηκε μέσα σε μια νύχτα: μια κοπέλα από κάποιο κοντινό χωριό πήγε σε ένα πηγάδι να γεμίσει το κανάτι της νερό. Αφηρημένη, πήρε το κανάτι της κι έφυγε ξεχνώντας να σφραγίσει το πηγάδι· κι εκείνο ξεχείλισε και γέμισε ολόκληρη την πεδιάδα. Κι από πεδιάδα έγινε λίμνη, που αργότερα την είπαν Βεγορίτιδα. Δημιούργημα ενός θρύλου ή απλά (και επιστημονικά) των γεωλογικών μεταβολών στην περιοχή, η φυσική λίμνη Βεγορίτιδα αποτελεί σήμερα ένα οικοσύστημα τεράστιας σημασίας, με πολλά είδη πουλιών και ψαριών να βρίσκουν καταφύγιο στα νερά και τις όχθες της. Ούτε τα νερά, ωστόσο, ούτε οι όχθες της λίμνης διατηρούνται σταθερά. Η Βεγορίτιδα ήταν μέχρι πριν κάποια χρόνια η βαθύτερη λίμνη στην Ελλάδα, με μέγιστο βάθος περίπου τα 70 μέτρα, καθώς και μία από τις μεγαλύτερες, με έκταση που έφτανε μέχρι και τα 65 km2. Ομως, η ακανόνιστη υδραυλική συμπεριφορά της, με τα νερά της να χάνονται σε υπόγειους φυσικούς αγωγούς και η υπεράντληση για την άρδευση των γειτονικών αγροτικών εκτάσεων εξαφάνισαν μεγάλο μέρος της Βεγορίτιδας. Σήμερα το βάθος της φτάνει περίπου τα 45 μ. και η έκτασή της δεν ξεπερνά τα 40 Km2. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, εξακολουθεί να χαρίζει ατμοσφαιρικές εικόνες εκπληκτικής ομορφιάς, που τις χαίρονται μάλιστα δύο νομοί: η μισή λίμνη, άλλωστε, ορίζεται διοικητικά από τη Φλώρινα και η υπόλοιπη, το βόρειο κομμάτι της, ανήκει στη διοικητική περιφέρεια Πέλλας. Για να την γυρίσεις, μπορείς να ξεκινήσεις έχοντας αφετηρία την Αρνισσα, στη βορειότερη όχθη της. Καθώς η στάθμη των νερών κατέβηκε τα τελευταία χρόνια, μεγάλο μέρος της έκτασης που αποκαλύφθηκε έχει μετατραπεί σε καλλιεργήσιμη έκταση, σε μια αμφιλεγόμενη νομικά προσπάθεια εκμετάλλευσης του εύφορου εδάφους.

Οι πυκνοί καλαμιώνες που θα συναντήσεις απ' αυτή την πλευρά της λίμνης δεν επιτρέπουν να πλησιάσεις στις όχθες της, σίγουρα ωστόσο θα βγάλεις ένα σωρό φωτογραφίες, αποτυπώνοντας το παιχνίδισμα των νερών με το φως του ήλιου, τις παλιές βάρκες και τις αντανακλάσεις από το βουνό. Θα δεις επίσης την παλιά αποβάθρα, που πριν κάποια χρόνια οδηγούσε στο πλωτό καφέ που λειτουργούσε μέσα στη λίμνη. Το καφέ δεν λειτουργεί πλέον, η αποβάθρα ωστόσο γίνεται συχνά στέκι των ντόπιων ψαράδων που ρίχνουν εδώ την πετονιά τους. Προχωρόντας προς την ανατολική πλευρά της λίμνης, θα μπεις μέσα στα χωράφια για να φτάσεις μέχρι το παρατηρητήριο και έπειτα θα συνεχίσεις προς το χωριό της Περαίας και το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων για να δεις τη λίμνη από ψηλά, με το Βόρας στο φόντο.
Αν τώρα θέλεις να απολαύσεις τη θέα της Βεγορίτιδας «στο πιάτο» έχεις δύο επιλογές: η πρώτη είναι από αέρος, πετώντας δηλαδή με κάποιο ανεμόπτερο από το Ανεμοδρόμιο στην Παναγίτσα. Η δεύτερη είναι από το ύψωμα με τις κεραίες στον Παλαιό Αγιο Αθανάσιο, με ολόκληρη σχεδόν τη λίμνη να απλώνεται στα πόδια σου... Πληροφορίες για τη λίμνη Βεγορίτιδα θα βρείτε από τον Σύλλογο Προστασίας της Λίμνης (τηλ. 23810 32047, www.lakevegoritida.gr).

Υγροβιότοπος Αγρας
Βρίσκεται μόλις 6 χ από την Εδεσσα και η σημασία του για την περιοχή μόλις χλμ. τώρα αρχίζει να εκτιμάται. Η τεχνητή λίμνη Αγρα-Βρυττών-Νησίου αποτελεί σήμερα έναν μεγάλης αξίας υγροβιότοπο που κατά καιρούς φιλοξενεί πάνω από 250 διαφορετικά είδη πτηνών. Τα νερά της έρχονται από τον ποταμό Εδεσσαίο και ο αρχικός σκοπός της δημιουργίας της ήταν η λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού. Σήμερα, η λίμνη προσφέρει εντυπωσιακές εικόνες με τις πανύψηλες ακακίες και το γραφικό, ξύλινο γεφυράκι της. Μπορείς μάλιστα να απολαύσεις και μια βαρκάδα στα νερά της (πληροφορίες στο Τουριστικό Περίπτερο Πληροφοριών, τηλ. 23810 20300) ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και το μνημείο του Μακεδονομάχου Τέλλου Αγρα, στο χωριό Καρυδιά.

Περιπέτεια για όλα τα γούστα
τήση με ανεμόπτερο, αλεξίπτωτο πλαγιάς, trekking, ποδηλασία, καγιάκ, ιππασία, 4x4 και βέβαια σκι και snowboard στο Καϊμακτσαλάν. Αυτές είναι μερικές μονάχα από τις δραστηριότητες που μπορείτε να χαρείτε στην ευρύτερη περιοχή της Εδεσσας. Το χιονοδρομικό κέντρο στο Βόρας είναι από τις πλέον δημοφιλείς επιλογές στην Ελλάδα, σε ό,τι αφορά τον χειμερινό τουρισμό, οι επιλογές ωστόσο είναι πολλαπλές. Ανάμεσα στα χωριά Ζέρβη και Παναγίτσα βρίσκεται το Αεραθλητικό Κέντρο, μοναδικό στην Ελλάδα, όπου δραστηριοποιείται η Αερολέσχη Εδεσσας (www.edessaglidingclub.gr ), που προσφέρει μαθήματα ανεμοπορίας για αρχάριους και προχωρημένους. Μια πτήση στους αιθέρες με θέα στο Καϊμακτσαλάν και τη λίμνη Βεγορίτιδα θα σας χαρίσει μια αληθινά αλησμόνητη εμπειρία. Αν πάλι είστε περισσότερο fan των 2 τροχών, ο Μοτοσικλετιστικός Ομιλος Εδεσσας διοργανώνει αγώνες και επιδείξεις Moto Crossa στην πίστα αγώνων στη Ζέρβη. Σχετικές πληροφορίες θα βρείτε στο Τουριστικό Γραφείο Πληροφοριών Εδεσσας, στο Πάρκο Καταρρακτών (τηλ. 23810 20300). Και οι δραστηριότητες δε σταματούν εδώ. Δηλώστε συμμετοχή στις οργανωμένες πεζοπορίες στο Βόρας, στους υδροβιότοπους της Βεγορίτιδας και της Αγρας, στο River Trekking στο φαράγγι του Λουτρακίου, στις βόλτες με βάρκα στις δύο λίμνες, δοκιμάστε ακόμα τις δυνάμεις σας στην τοξοβολία αλλά και την αναρρίχηση (πληροφορίες θα βρείτε επίσης στο Τουριστικό Γραφείο Πληροφοριών
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ο ξενώνας ΒΑΡΟΣΙ (Εδεσσα, Μελετίου 4547Α, τηλ. 23810 21865, www.varosi-hotel.com) , στην ομώνυμη παραδοσιακή συνοικία της Εδεσσας, είναι ένα υπέροχο ανακαινισμένο αρχοντικό που προσφέρει απλόχερα ζεστή φιλοξενία σε όμορφα, περιποιημένα δωμάτια καθώς και πλούσιο, σπιτικό φαγητό. Λίγα μόλις μέτρα πιο πέρα θα βρείτε και το ΒΑΡΟΣΙ 4 ΕΠΟΧΕΣ (Εδεσσα, Μελετίου 48, τηλ. 23810 51440, www.varosi4seasons.gr), ένας ξενώνας παράδειγμα μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, με σύγχρονες ανέσεις και παροχές, με την πέτρα και το ξύλο να εναρμονίζονται υποδειγματικά. Στον παραδοσιακό οικισμό του Παλαιού Αγίου Αθανασίου, επιλέξτε για τη διαμονή σας το εντυπωσιακό MIRAMONTE HOTEL (τηλ. 23810 39904-5, www.miramonte.gr ), ένα ξενοδοχείο όπου η πολυτέλεια συγχρονίζεται με τους άνετους χώρους, τις κορυφαίας ποιότητας παροχές ακόμη και για τους πλέον απαιτητικούς και βέβαια την προνομιακή τοποθεσία.
ΦΑΓΗΤΟ
Αν λαχταράτε ιταλική κουζίνα, το εστιατόριο LA PIAZZA (Εδεσσα, τηλ.23810 21888) θα είναι ο προορισμός σας. Πίτσα, μακαρονάδα και άλλες ιταλικές λιχουδιές. Για επιλογές στη σχάρα, και όχι μόνο, προτιμήστε ΤΟ ΠΙΘΑΡΙ (Εδεσσα, Καραολή 3, τηλ. 23810 20023, www.to-pithari.page.tl) , με πιάτα όπως η τηγανιά mexican και το γεμιστό ψαρονέφρι. Στο καφενείοουζερί ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΩΝΑΚΙ (Εδεσσα, Εγνατίας 40, τηλ. 23811 01081) θα χαρείτε το το τσιπουράκι σας, τη γράπα ή το καφεδάκι στη χόβολη. Σωστό «καταφύγιο γεύσεων», Στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΩΝ (Εδεσσα, Πάρκο Καταρρακτών, τηλ. 23810 27810) θα δοκιμάσεις γαστρονομικές δημιουργίες της περιοχής. ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ (Παλαιός Αγιος Αθανάσιος, τηλ. 23810 31883, www.katafygio.gr) σερβίρει χορταστικές μερίδες από πιάτα της ώρας και μαγειρευτά, σε ένα πολύ προσεγμένο και άνετο περιβάλλον. Στον ίδιο οικισμό, το εστιατόριο ΚΑΛΥΒΑ (Παλαιός Αγιος Αθανάσιος, τηλ. 23810 32060, www.tarsounas.gr) προσφέρει ένα πλούσιο μενού με βάση τοπικά προϊόντα.
Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Γιάννης Σεφέρος
πηγή